Điều tra khảo sát, đánh giá tình hình phát triển đô thị đề đề xuất kế hoạch phát triển đô thị tăng trưởng xanh Việt Nam và triển khai thí điểm

Chủ nhiệm: ThS. KTS Lê Thị Thúy Hà

và các cán bộ Phòng Nghiên cứu chiến lược và chính sách phát triển đô thị trực thuộc VIUP

 

1.   Các căn cứ pháp lý và sự cần thiết phải thực hiện dự án

Để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội quốc gia theo định hướng tăng trưởng xanh, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1393/QĐ-TTg ngày 25/9/2012 phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Quyết định số 403/QĐ-TTg ngày 20/3/2014 phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014-2020. Tuy nhiên, việc thực hiện các nhiệm vụ còn chưa tương xứng với vai trò và tầm quan trọng của khu vực đô thị, cụ thể là:

- Khu vực đô thị có vai trò tạo động lực đối với nền kinh tế đất nước. Trong bối cảnh đô thị tăng trưởng xanh còn khá mới đối với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, việc tiếp cận đang được các địa phương thực hiện theo tư duy cũ, có nhiều khó khăn trong việc định hướng chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát huy lợi thế so sánh, nâng cao năng lực cạnh tranh.

- Nguồn lực thực hiện còn hạn chế, cần xác định thứ tự ưu tiên thực hiện mục tiêu giữa các địa phương nhưng đồng thời cũng cần phát huy tính chủ động của địa phương. Phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ sẽ tạo căn cứ cho các bên liên quan phối hợp, thực hiện.

- Quyết định số1393 và 403/QĐ-TTg đã yêu cầu xây dựng kế hoạch hành động cấp ngành, địa phương. Ở cấp ngành, các kế hoạch chỉ chủ yếu giới hạn trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của ngành; triển khai thực hiện ở các địa phương chỉ nêu chung do không có cơ sở để điều tiết, phân công cụ thể. Ở địa phương, kế hoạch hành động không đề cập đến sự hỗ trợ, điều phối chỉ đạo từ trung ương. Trong khi đó, việc thực hiện thành công mục tiêu phát triển đô thị tăng trưởng xanh đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ, tham gia của nhiều bộ ngành với các địa phương; cần thiết triển khai thí điểm làm cơ sở nhân rộng các kinh nghiệm từ kết quả thí điểm; trên địa bàn đô thị hiện nay cũng đang có nhiều chương trình do các bộ, ngành khác nhau đồng thời triển khai. Do vậy, để đảm bảo phát huy hiệu quả nguồn lực, thống nhất phối hợp giữa các chủ thể có liên quan, cần có một kế hoạch thống nhất cho lĩnh vực phát triển đô thị tăng trưởng xanh được ban hành ở cấp Thủ tướng Chính phủ.

- Phát triển đô thị tăng trưởng xanh là một nội dung trong những chương trình nghị sự lớn của thế giới mà Việt Nam đã cam kết thực hiện như Thỏa thuận tại Hội nghị Paris về Biến đổi khí hậu, Hội nghị toàn cầu về nhà ở và phát triển đô thị (Habitat III)... Quyết định của Thủ tướng Chính phủ sẽ thể hiện sự cam kết mạnh mẽ và lâu dài hơn cho lĩnh vực đô thị, tiếp cận đầy đủ, toàn diện, phát triển đô thị tăng trưởng xanh tại Việt Nam mà Quyết định 403/QĐ-TTg chưa được thể hiện rõ nét, tạo điều kiện hình thành kênh thu hút, huy động tài trợ, hỗ trợ kỹ thuật của quốc tế.

Trong bối cảnh và yêu cầu cụ thể của nhiệm vụ, việc ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về “Kế hoạch phát triển đô thị tăng trưởng xanh Việt Nam” là cần thiết, bổ sung cập nhật Kế hoạch quốc gia về tăng trưởng xanh về các nhận thức mới cũng như các cam kết và nhiệm vụ mới của Việt Nam; điều phối sự phối hợp của các Bộ, Ngành liên quan với các địa phương nhằm thiết thực cụ thể hóa các chủ trương của Đảng và Nhà nước về đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao sức cạnh tranh của khu vực đô thị, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Muốn thực hiện nhiệm vụ này, điều quan trọng đầu tiên là cần phải thực hiện một điều tra khảo sát cho các đô thị nhằm đánh giá tình hình phát triển đô thị hiện tại làm cơ sở để đề xuất “Kế hoạch phát triển đô thị tăng trưởng xanh Việt Nam” trình Thủ tướng ban hành quyết định, trên cơ sở đó thực hiện thí điểm ở một số đô thị tiêu biểu tiến tới triển khai kế hoạch sâu rộng trên toàn bộ hệ thống đô thị nhằm thúc đẩy và góp phần phát triển kinh tế - xã hội quốc gia theo định hướng tăng trưởng xanh. Do vậy, việc thực hiện dự án sự nghiệp kinh tế “Điều tra khảo sát, đánh giá tình hình phát triển đô thị đề đề xuất kế hoạch phát triển đô thị tăng trưởng xanh Việt Nam và triển khai thí điểm” trong giai đoạn này là cần thiết và cấp bách.

2.  Mục tiêu của dự án

- Cụ thể hóa nội dung Quyết định số 1393/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, bổ sung điều chỉnh Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014-2020 (Quyết định số 403/QĐ-TTg) trong lĩnh vực phát triển đô thị thông qua việc điều tra khảo sát tình hình phát triển đô thị để xây dựng một kế hoạch thống nhất cho lĩnh vực phát triển đô thị tăng trưởng xanh toàn quốc được ban hành ở cấp Thủ tướng Chính phủ.

- Xây dựng thí điểm kế hoạch phát triển đô thị tăng trưởng xanh tại một số địa phương cụ thể.

 

Mục lục

PHẦN 1

SỰ CẦN THIẾT VÀ CÁC CĂN CỨ XÂY DỰNG NHIỆM VỤ KHẢO SÁT

1.1.         Lý do xây dựng nhiệm vụ

1.2.         Các căn cứ pháp lý xây dựng nhiệm vụ

1.3.         Các cơ sở khoa học về lý thuyết phát triển đô thị tăng trưởng xanh

1.4.         Các cơ sở thực tiễn từ kinh nghiệm xây dựng đô thị tăng trưởng xanh trên thế giới

1.5.         Tổng hợp các yêu cầu về nội dung khảo sát

PHẦN 2

KẾT QUẢ ĐIỀU TRA KHẢO SÁT TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ VIỆT NAM THEO HƯỚNG TĂNG TRƯỞNG XANH

2.1. Thực trạng tình hình PTĐTVN theo hướng tăng trưởng xanh

- Quy hoạch không gian, hạ tầng...

- Tài chính đô thị

- Quản lý đô thị

2.2. Những  tồn tại và vấn dề đặt ra cần được ưu tiên giải quyết để PTĐT TTX

2.3. Xác định những vấn đề cần đạt được của Kế hoạch PTĐT TTX giai đoạn từ 2017 – 2020, 2021 – 2030 và tầm nhìn 2050:

- Về cấu trúc hệ thống đô thị

- Về số lượng ĐT thực hiện ĐT TTX

- Về chất lượng

2.4. Tổng kết phần khảo sát

PHẦN 3

ĐỀ XUẤT KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TTX VIỆT NAM

3.1. Quan điểm và nguyên tắc lập kế hoạch

3.2. Phân loại các tiêu chí lập kế hoạch

3.3. Kế hoạch đô thị tăng trưởng xanh theo các giai đoạn (danh sách dự kiến các đô thị tăng trưởng xanh)

3.4. Các đô thị ưu tiên phát triển tăng trưởng xanh và kế hoạch đầu tư phát triển cụ thể (danh sách ngắn)

PHẦN 4

TỔ CHỨC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH PTĐT TTX VN

4.1. Tổ chức thực hiện

4.2. Bố trí kinh phí (Nguồn, nguyên tắc bố trí)

PHẦN 5

ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG VÀ CÁC HIỆU QUẢ DỰ KIẾN

5.1. Nguyên tắc đánh giá

5.2. Tác động của kế hoạch

5.3. Các kết quả cụ thể theo từng giai đoạn

PHẦN 6

CÁC PHỤ LỤC CỦA BÁO CÁO