NGHIÊN CỨU SOÁT XÉT TCVN 4449:1987 QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ - TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ

MỤC LỤC

Danh mục các chữ viết tắt........................................................................ iii

Danh mục bảng, biểu, sơ đồ..................................................................... iv

MỞ ĐẦU................................................................................................... 5

1. Lý do và sự cần thiết.............................................................................. 5

2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 7

3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 7

4. Cấu trúc báo cáo.................................................................................... 7

CHƯƠNG I.    TỔNG QUAN VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ....................................................... 8

1.1. Tổng quan về hệ thống văn bản pháp quy về Quy hoạch đô thị và các Quy chuẩn, tiêu chuẩn có liên quan.................................................................................... 8

1.1.1. Các thay đổi của hệ thống văn bản pháp quy liên quan đến Quy hoạch đô thị kể từ khi ban hành TCVN 4449:1987......................................................................... 8

1.1.2. Các thay đổi về hệ thống Quy chuẩn liên quan đến Quy hoạch đô thị kể từ khi ban hành TCVN 4449:1987..................................................................................... 11

1.1.3. Quy hoạch hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn ngành xây dựng và thực trạng xây dựng các Tiêu chuẩn riêng về Quy hoạch đô thị gần đây........................................... 14

1.2. Thực trạng áp dụng các nội dung trong Tiêu chuẩn TCVN 4449:1987 trong thiết kế quy hoạch xây dựng....................................................................................... 20

1.2.1. Thực trạng áp dụng các nội dung trong Tiêu chuẩn TCVN 4449:1987 trong thiết kế quy hoạch xây dựng........................................................................................ 20

1.2.2. Đánh giá các tồn tại, hạn chế khi áp dụng TCVN 4449:1987 trong công tác thiết kế quy hoạch xây dựng........................................................................................ 25

CHƯƠNG II.    CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN XÂY DỰNG TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ VỀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG.......................................... 26

2.1. Cơ sở pháp lý.................................................................................... 26

2.1.1. Luật Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và các văn bản có liên quan...... 26

2.1.2. Luật Xây dựng, luật Quy hoạch đô thị và các văn bản có liên quan.... 27

2.2. Cơ sở lý luận..................................................................................... 28

2.2.1. Phương pháp luận về quy hoạch đô thị............................................. 28

2.2.2. Định hướng xây dựng hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn Việt Nam ngành xây dựng 28

2.3. Cơ sở thực tiễn.................................................................................. 36

2.3.1. Các vấn đề thực tiễn trong quy hoạch xây dựng và quản lý đô thị...... 36

2.3.2. Tiêu chuẩn quy hoạch đô thị của một số nước trên thế giới................ 36

CHƯƠNG III.    NGHIÊN CỨU, SOÁT XÉT TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ VỀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ............................................................... 40

3.1. Nghiên cứu, soát xét các nội dung của TCVN 4449:1987 chưa phù 7hợp với các văn bản pháp luật về quy hoạch đô thị hiện hành và hệ thống Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về quy hoạch xây dựng và hạ tầng kỹ thuật đô thị............................................... 40

3.2. Nghiên cứu, soát xét các nội dung của TCVN 4449:1987 đã có hoặc đang được triển khai xây dựng như một tiêu chuẩn riêng................................................. 44

CHƯƠNG IV.      ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP VỚI TCVN 4449:1978 QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ - TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ......................................... 51

4.1. Quan điểm, nguyên tắc chung cho các giải pháp đối với TCVN 4449:1987  Quy hoạch xây dựng đô thị - Tiêu chuẩn thiết kế....................................................... 51

4.2. Đề xuất danh mục và yêu cầu về nội dung của các TCVN đề xuất xây dựng bổ sung khi TCVN 4449:1987 được hủy bỏ................................................................. 52

4.2.1. Đề xuất danh mục các TCVN đề xuất xây dựng bổ sung khi TCVN 4449:1987 được hủy bỏ.... 52

4.2.2. Yêu cầu về nội dung các TCVN đề xuất xây dựng bổ sung khi TCVN 4449:1987 được hủy bỏ    52

4.3. Đề xuất kế hoạch tổ chức thực hiện việc hủy bỏ TCVN 4449:1987 và sửa đổi, xây dựng và bổ sung các TCVN liên quan đến Quy hoạch đô thị và hạ tầng kỹ thuật trên cơ sở TCVN 4449:1987................................................................................................ 59

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................. 63

1. Kết luận............................................................................................... 63

2. Kiến nghị............................................................................................. 63

TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................... 64

PHỤ LỤC: Soát xét các nội dung của TCVN 4449:1987 chưa phù hợp với các văn bản pháp luật hiện hành và hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng và hạ tầng kỹ thuật đô thị............................................................................................... 66

Danh mục các chữ viết tắt

Chữ viết tắt         Tên đầy đủ

HTKT      Hạ tầng kỹ thuật

TCN        Tiêu chuẩn ngành

TCXD     Tiêu chuẩn xây dựng

TCXDVN               Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam

TCVN     Tiêu chuẩn Việt Nam

QCVN    Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia

QHĐT    Quy hoạch đô thị

QHXD    Quy hoạch xây dựng

VIUP      Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia, Bộ Xây dựng

 

Danh mục bảng, biểu, sơ đồ

Bảng I.1 Hiện trạng các QCVN có liên quan đến QHXD và HTKT      16

Bảng I.2 Hiện trạng các TCVN về QHXD và HTKT   17

Bảng I.3 Tình hình áp dụng các QCVN về QHXD và HTKT   21

Bảng I.4 Nhu cầu chỉnh sửa, bổ sung nội dung về QCVN, TCVN     22

Bảng II.1 Danh mục TCVN cốt lõi về Quy hoạch xây dựng 34

Bảng III.1 Soát xét các nội dung của TCVN 4449:1987 đã có hoặc đang triền khai xây dựng như một tiêu chuẩn riêng                47

 

MỞ ĐẦU

1. Lý do và sự cần thiết

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4449:1987 đã được ban hành từ năm 1987 cho đến nay đã được hơn 35 năm, tiêu chuẩn này được xây dựng trên cơ sở các tài liệu về tiêu chuẩn của Liên Xô trước đây và được ban hành cùng giai đoạn với hàng loạt các tiêu chuẩn có liên quan khác như tiêu chuẩn TCVN 4616:1987 Quy hoạch mặt bằng tổng thể cụm công nghiệp, tiêu chuẩn TCVN 4418:1987 Hướng dẫn lập đồ án quy hoạch xây dựng huyện, tiêu chuẩn TCVN 4448:1987 Hướng dẫn lập quy hoạch xây dựng thị trấn, huyện lỵ, tiêu chuẩn TCVN 4092:1985 Hướng dẫn thiết kế quy hoạch điểm dân cư nông trường … Qua thời gian nhiều nội dung trong tiêu chuẩn TCVN 4449:1987 đã trở lên lạc hậu, không phù hợp với các quy định pháp luật mới được ban hành, không đáp ứng được các yêu cầu thiết kế khi ứng dụng giải pháp quy hoạch và quản lý phát triển đô thị mới, chưa thích hợp dưới tác động của các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu và nước biển dâng cũng như các xu hướng phát triển đô thị mới (đô thị phát triển bền vững, đô thị thông minh, đô thị thích ứng...)

Năm 2003, Quốc hội đã thông qua Luật Xây dựng số 16/2003/QH11 quy định về hoạt động xây dựng; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng công trình và hoạt động xây dựng trong đó có một chương nói về Quy hoạch xây dựng (Chương II). Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đã ban hành các thông tư để hướng dẫn công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng để thực hiện Nghị định số 08/2005/NĐ-CP nói trên: Thông tư số 15/2005/TT-BXD ngày 19/8/2005 và Thông tư số 07/2008/ TT-BXD ngày 7/4/2008 (thay thế cho thông tư 15/2005/TT-BXD) và Quyết định số 03/2008/QĐ-BXD ngày của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Ban hành quy định về nội dung thể hiện bản vẽ, thuyết minh nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng;

Năm 2009, Quốc hội thông qua Luật Quy hoạch đô thị số 30/2009/QH12 tập trung vào các quy định về hoạt động quy hoạch đô thị gồm lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch đô thị; tổ chức thực hiện quy hoạch đô thị và quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch đô thị đã được phê duyệt. Trên cơ sở Luật Quy hoạch đô thị, Chính phủ đã ban hành Nghị định 37/2010/NĐ- CP ngày 7/4/2010 về lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch đô thị; Để hướng dẫn chi tiết một số nội dung của nghị định 37/2010/NĐ-CP, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư 10/2010/TT-BXD ngày 11/8/2010 quy định hồ sơ của từng loại quy hoạch đô thị.

Năm 2014, Quốc hội đã thông qua Luật Xây dựng (sửa đổi) số 50/2014/QH13; Trên cơ sở Luật Xây dựng sửa đổi, Chính phủ đã ban hành Nghị định 44/2015/NĐ-CP; Và để thống nhất các quy định về công tác quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư 12/2016/TT-BXD thay thế cho toàn bộ hệ thống thông tư, quyết định hướng dẫn công tác quy hoạch trước đó. Tại thời điểm này các văn bản pháp luật về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị dưới luật chỉ còn bao gồm: Nghị định 37/2010/NĐ-CP và Nghị định 44/2016/NĐ-CP cùng với Thông tư 12/2016/TT-BXD và nhóm thông tư về công tác thiết kế đô thị.

Năm 2017, Quốc hội đã thông qua Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14 quy định việc lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố, thực hiện, đánh giá, điều chỉnh quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia; trách nhiệm quản lý nhà nước về quy hoạch; Năm 2018, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của 37 Luật liên quan đến quy hoạch số  35/2018/QH14 sửa đổi một số nội dung liên quan đến công tác quy hoạch trong Luật Xây dựng (sửa đổi) và Luật Quy hoạch đô thị.

Năm 2020, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng số 62/2020/QH14 trong đó có một số nội dung liên quan đến công tác quy hoạch xây dựng.

Như vậy về hệ thống văn bản Luật, Nghị định, thông tư liên quan đến công tác quy hoạch đô thị đã có hàng loạt các điều chỉnh, sửa đổi nhưng TCVN 4449:1987 chưa có sự điều chỉnh cho phù hợp.

Bên cạnh đó, giai đoạn 1996 – 1997, Bộ Quy chuẩn xây dựng Việt Nam được ban hành trong đó có nội dung quy định về Thiết kế Quy hoạch xây dựng. Đến năm 2008, một Quy chuẩn riêng cho công tác Quy hoạch xây dựng được ban hành là QCXDVN 01:2008 với nhiều thay đổi về nội dung quy định. Tiếp đó giai đoạn 2019 – 2021, Quy chuẩn về Quy hoạch xây dựng đã được rà soát và ban hành, và hiện nay Quy chuẩn QCVN 01:2021 về Quy hoạch xây dựng có rất nhiều nội dung mới trong đó nhiều nội dung có các chỉ tiêu, thông số mâu thuẫn với quy định trong TCVN 4449:1987.

Mặc dù có nhiều chỉ tiêu, thông số và cả các quy định chưa thực sự phù hợp, nhưng trong thực tế thiết kế quy hoạch cũng như ngay trong công tác quản lý một số nội dung của TCVN 4449:1987 vẫn được áp dụng, hoặc được vận dụng một cách linh hoạt, điều này chứng tỏ sự cần thiết của một tiêu chuẩn thiết kế về Quy hoạch đô thị.

Ngoài ra, theo Đề án Quy hoạch hệ thống Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành xây dựng, các quy chuẩn và tiêu chuẩn đã được hệ thống hóa lại và đã xây dựng một lộ trình nhằm hoàn thiện hệ thống Quy chuẩn, và tiêu chuẩn cốt lõi, theo đó Tiêu chuẩn TCVN 4449:1987 là một trong số các tiêu chuẩn cần được nghiên cứu và rà soát lại, trong đó trước mắt cần cập nhật, chỉnh sửa các thông số kỹ thuật, các quy định cho phù hợp, loại bỏ các thông số, quy định không còn cần thiết và bổ sung thêm một số yếu tố mới, trong khi tiếp túc triển khai nghiên cứu sâu hơn từng hợp phần trong tiêu chuẩn quy hoạch đô thị để hình thành Bộ Tiêu chuẩn thiết kế về Quy hoạch đô thị tại thời điểm hoàn thiện Hệ thống Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo như đề án đã đặt ra.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu soát xét nội dung Tiêu chuẩn TCVN 4449:1987 về sự phù hợp với Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật mới như Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật; Luật Quy hoạch; Luật Xây dựng; Luật Quy hoạch đô thị.., quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Quy hoạch xây dựng QCVN 01:2021/BXD; quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Công trình hạ tầng kỹ thuật QCVN 07:2016/BXD (đang soát xét) ... để đề xuất các nội dung cần xây dựng thành TCVN riêng (bao gồm cả các TCVN đã được xây dựng, hoặc đang có kế hoạch xây dựng bên cạnh các TCVN đề xuất xây dựng bổ sung), các nội dung cần huỷ bỏ vì không phù hợp với hệ thống các văn bản pháp quy, hoặc đã được đưa thành quy định trong quy chuẩn.

3. Đối tượng nghiên cứu.

Các nội dung của công tác thiết kế quy hoạch đô thị trong TCVN 4449:1987.

4. Cấu trúc báo cáo

Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, nội dung chính của báo cáo gồm 04 chương:

Chương 1            Tổng quan và thực trạng áp dụng Tiêu chuẩn thiết kế Quy hoạch xây dựng đô thị

Chương 2            Cơ sở khoa học và thực tiễn xây dựng Tiêu chuẩn thiết kế về Quy hoạch xây dựng đô thị

Chương 3            Nghiên cứu, soát xét Tiêu chuẩn thiết kế vể Quy hoạch xây dựng đô thị

Chương 4            Nghiên cứu, đề xuất các nội dung đối với TCVN 4449:1987 Quy hoạch xây dựng đô thị – Tiêu chuẩn thiết kế