Biên soạn tiêu chuẩn quy hoạch cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng trong đô thị

I. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài

Cây xanh đô thị có vai trò to lớn nhưng trong nhiều năm qua vấn đề quy hoạch, quản lý, triển khai và sử dụng cây xanh, vẫn còn nhiều bất cập. Tốc độ đô thị hóa nhanh đã khiến chính quyền các đô thị phải đối mặt với rất nhiều vấn đề kinh tế, xã hội, văn hóa… Chính vì vậy, việc quản lý, phát triển cây xanh đô thị thường bị đẩy xuống hàng thứ yếu.

Thực tế, cây xanh có vai trò rất quan trọng với con người và môi trường sinh thái đô thị, là một bộ phận trong hệ sinh thái tự nhiên, có tác dụng lớn trong việc cải tạo khí hậu, bảo vệ môi trường sống. Môi trường sinh thái giúp cho con người sống và làm việc – lao động sáng tạo, nghỉ ngơi và giải trí tốt nhất. Môi trường sinh thái bao gồm nhiều yếu tố như: đất, không khí, ánh sáng, cây xanh, mặt nước và nhiều yếu tố khác. Trong đó, tỷ lệ diện tích cây xanh đô thị đóng vai trò then chốt trong mỗi đô thị nhằm đảm bảo môi trường, chất lượng cuộc sống cho đô thị và cần phải có một tỷ lệ thích hợp, tương xứng với các loại đất chức năng khác trong đô thị.

Trong TCXDVN 362:2005, đã xác định cây xanh trong đô thị bao gồm: cây xanh công cộng, cây xanh sử dụng hạn chế, cây xanh chuyên dụng. Trong đó đã xác định tiêu chuẩn, diện tích cây xanh công cộng trong đô thị còn lại cây xanh sử dụng hạn chế, cây xanh chuyên dụng trong đô thị chưa được xác định, biên soạn. Vì vậy, việc nghiên cứu biên soạn tiêu chuẩn cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng trong thiết kế quy hoạch cây xanh đô thị là hết sức quan trọng và cấp thiết.

II. Giới hạn đề tài

Căn cứ nhiệm vụ được giao theo HĐ số 54/HĐKT của Bộ Xây dựng về việc thực hiện đề tài khoa học công nghệ ngày 20/4/2007 đã xác định tên đề tài và giới hạn cụ thể như sau:

Đề tài: Biên soạn TCXD: Thiết kế quy hoạch cây xanh đô thị

Giới hạn:

-  Nghiên cứu

-  Biên soạn dự thảo TCXD, thiết kế quy hoạch cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng trong các đô thị.

Do vậy, đây là cơ sở quan trọng để đề tài tập trung nghiên cứu chủ yếu vào tiêu chuẩn cây xanh sử dụng chuyên môn và chuyên dụng trong các đô thị nước ta. Tiêu chuẩn này sẽ được áp dụng vào thiết kế quy hoạch đô thị và lập các đồ án QHXD đô thị trên toàn quốc.

Tập trung hai đô thị lớn thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh

III. Mục tiêu

Đánh giá hiện trạng tỷ lệ cây xanh sử dụng chuyên dụng và hạn chế trong đô thị nước ta

Đánh giá chức năng, vai trò cây xanh đô thị, đặc biệt cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng trong phát triển đô thị trong nước và nước ngoài.

Đề xuất chỉ tiêu đất cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng hợp lý để áp dụng trong thiết kế quy hoạch cây xanh cho các đô thị Việt Nam.

IV. Phạm vi nghiên cứu

Cây xanh đô thị theo quy chuẩn xây dựng Việt Nam tập 1 (1997) – (Điều 5.11: Cây xanh đô thị, tr 71) gồm ba nhóm chính:

Cây xanh sử dụng công cộng (công viên, vườn hoa, vườn dạo…)

Cây xanh sử dụng hạn chế (trong các khu chức năng đô thị như khu công nghiệp, kho tàng, trường học, bệnh viện, khu ở…)

Cây xanh chuyên dụng (cách ly, phòng hộ, nghiên cứu thực vật học…)

Theo giới hạn xác định (mục 2), đề tài này chỉ nghiên cứu tiêu chuẩn cây xanh nhóm b và c là: Cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng.

IV. Phương pháp nghiên cứu

Thu thập số liệu từ thực tế

 -   Quan sát, ghi chép qua thực địa:

 Công tác điều tra, khảo sát thực tế, từ đó phân tích phân loại và tổng hợp tìm ra vấn đề tồn tại cần giải quyết.

 -   Lấy ý kiến tư vấn chuyên gia:

Phương pháp chuyên gia nhằm lấy những ý kiến quan trọng của những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu, từ đó có những điều chỉnh thích hợp với đề tài

-    Phương pháp xã hội học:

Điều tra xã hội học nhằm thu thập những thông tin làm sáng tỏ những vấn đề về tồn tại, nhu cầu sử dụng cây xanh của người dân trong đô thị. 

Thu thập số liệu gián tiếp (secondary data)

-   Thu thập tài liệu về cây xanh qua sách, báo, tài liệu và các đề tài có liên quan trong và ngoài nước.

-   Tổng hợp phân tích kết quả điều tra, khảo sát và những tài liệu liên quan.

Dựa trên văn bản pháp quy

-   Tiêu chuẩn xây dựng Bộ Xây dựng (1997)

-   Luật Xây dựng (1993) và các văn bản khác có liên quan v.v…

Phân tích và nhận xét

Tài liệu thu thập được phân tích, xử lý thông tin theo những khía cạnh khác nhau để rút ra những nhận xét, đánh giá giúp giải quyết những vấn đề đề cập của đề tài.

Sản phẩm của đề tài

+ Thuyết minh dự thảo tiêu chuẩn

-  Báo cáo kết quả nội dung nghiên cứu

-  Các sơ đồ, bản vẽ, biểu bảng có tính chất chuyên ngành về hiện trạng cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng đô thị

-   Kiến nghị diện tích cây xanh sử dụng chuyên dụng và hạn chế áp dụng trong thiết kế qui hoạch các đô thị Việt Nam.

+ Dự thảo TCXD: Thiết kế quy hoạch cây xanh đô thị (Cây xanh sử dụng hạn chế và chuyên dụng)

Chủ nhiệm đề tài: ThS. KTS. Nguyễn Thị Hồng Diệp