Hà Nội khảo sát, nghiên cứu cho thuê vỉa hè tại 123 tuyến phố

Sở Xây dựng Hà Nội vừa hoàn thành Dự thảo lần 3 đối với Đề án quản lý, khai thác, sử dụng lòng đường, hè phố trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Để xây dựng Dự thảo, Sở Xây dựng Hà Nội đã phối hợp với các nhóm chuyên gia, phòng quản lý đô thị các quận, huyện và các địa phương tiến hành khảo sát, điều tra xã hội học, đánh giá thực trạng quản lý, sử dụng đối với vỉa hè tại 123 tuyến phố do Ủy ban nhân dân (UBND) 16 quận, huyện gồm: Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy, Tây Hồ, Hoàng Mai, Thanh Xuân, Hà Đông, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm, Long Biên và 5 huyện: Hoài Đức, Thanh Trì, Đông Anh, Gia Lâm, Đan Phượng đề xuất.

Trong đó, quận Hoàn Kiếm có 40 tuyến phố được nghiên cứu, đây cũng là địa phương có số lượng tuyến phố đạt tiêu chuẩn cho thuê vỉa hè lớn nhất. Tiếp theo sau là quận Tây Hồ với 16 tuyến phố, quận Hai Bà Trưng 12 tuyến phố và quận Long Biên 9 tuyến phố… Từ kinh nghiệm của một số nước đã nghiên cứu và của một số đô thị trong nước, Dự thảo đưa ra 6 tiêu chí để cho thuê vỉa hè.

Quận Hoàn Kiếm có 40 tuyến phố được nghiên cứu, đây cũng là địa phương có số lượng tuyến phố đạt tiêu chuẩn cho thuê vỉa hè lớn nhất.

Trước hết, vỉa hè tuyến phố cho phép kinh doanh phải có hè phố chiều rộng tối thiểu 3m, trừ trường hợp đặc biệt trong khu vực phố cổ ở quận Hoàn Kiếm. Việc đảm bảo bề rộng vỉa hè từ 3m trở lên là nhằm đáp ứng điều kiện dành 1,5m cho người đi bộ; bố trí hạ tầng kỹ thuật, một phần để kinh doanh và trông giữ phương tiện. Đối với khu phố cổ cho phép hè phố có chiều rộng nhỏ hơn 3m, được kinh doanh trong thời gian tổ chức không gian đi bộ hoặc thời gian khác do UBND quận cấp phép.

Các tiêu chí tiếp theo là đảm bảo chỗ đỗ xe cho khách tại chỗ hoặc trong phạm vi cho phép; hoạt động kinh doanh phải đảm bảo yếu tố an toàn, văn minh; đảm bảo an ninh trật tự, an toàn phòng chống cháy nổ và vệ sinh môi trường. UBND cấp quận, huyện cần lấy ý kiến của người dân trước khi tiến hành cho kinh doanh vỉa hè, đường phố hoặc trông giữ xe tạm thời nhằm tạo sự đồng thuận.

Tại tiêu chí cuối cùng, Dự thảo đề xuất, hè phố tổ chức kinh doanh phải được UBND cấp huyện cấp phép về thời gian và mặt hàng kinh doanh, đảm bảo phát triển đô thị, phát triển du lịch, kinh doanh thương mại văn minh, phù hợp với văn hóa địa phương. Đặc biệt, đối với hộ kinh doanh di động phải được trang bị quầy bán hàng theo quy cách được UBND cấp huyện ban hành.

Căn cứ vào các tiêu chí nêu trên và thực tế cụ thể của 123 tuyến phố, tại Dự thảo lần này, Sở Xây dựng Hà Nội cũng đề xuất 9 mô hình áp dụng với vỉa hè có bề rộng mặt cắt từ tối đa 1,5m đến hơn 7,5m để kinh doanh, phục vụ phát triển kinh tế đô thị, tạm trông giữ phương tiện giao thông.

Phạm vi áp dụng đối với mô hình 1 là khu vực phố cổ trong thời gian tổ chức không gian phố đi bộ hoặc thời gian khác được UBND quận cấp phép, đồng thời phải thỏa mãn các tiêu chí cơ bản trong đề án. Theo đó, không cho phép kinh doanh nếu chiều rộng vỉa hè chỉ đảm bảo tối đa là 1,5m. Nếu vỉa hè rộng từ 1,5 đến 3m khoảng chiều rộng còn lại sát công trình, nhà ở được cấp phép kinh doanh; riêng 1,5m chiều rộng phần tiếp giáp lòng đường dành cho người đi bộ, người khuyết tật.

Các mô hình còn lại áp dụng với vỉa hè có bề rộng lớn hơn 3m đến hơn 7,5m, trong đó ưu tiên tối thiểu 1,5m bề rộng ở giữa dành cho người đi bộ, khoảng không bên trong sát nhà ở, công trình được bố trí để kinh doanh còn phần vỉa hè tiếp giáp lòng đường được cho đỗ xe đạp, xe máy nếu đảm bảo diện tích.

Dự thảo cũng đưa ra quy định khai thác, sử dụng tạm thời một phần vỉa hè, lòng đường để trông giữ phương tiện. Việc cấp mới, điều chỉnh, thu hồi giấy phép cho thuê hè phố để trông giữ phương tiện hoặc kinh doanh do Sở Giao thông vận tải, UBND cấp huyện thực hiện theo phân cấp.

Trong nội dung giấy phép phải quy định rõ phạm vi, thời gian, tổ chức, cá nhân được sử dụng một phần hè phố để trông giữ phương tiện giao thông đường bộ hoặc kinh doanh.

Phí sử dụng tạm thời một phần hè phố để trông giữ phương tiện hoặc kinh doanh được xác định theo Nghị quyết số 6 ngày 7/7/2020 của HĐND thành phố, từ 20.000 đến 40.000 đồng/m2/tháng.

Nhiều ý kiến cho rằng, thời gian qua, thành phố Hà Nội đã dành rất nhiều tâm huyết cho công tác bảo đảm trật tự đô thị. Song chỉ sau một thời gian ngắn, tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè làm nơi kinh doanh, dừng đỗ phương tiện sai quy định lại tái diễn. Do đó, việc thành phố Hà Nội tính toán phương án cho thuê vỉa hè làm nơi kinh doanh là hết sức cần thiết, nhằm bảo đảm cuộc sống của người dân.

Theo Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, vỉa hè cần được quản lý chặt chẽ bởi chúng gắn với kiến trúc không gian hai bên, là đặc thù của từng tuyến phố, từng đô thị.

“Trước hết cần phải hiểu vỉa hè là không gian dành cho người đi bộ nhưng nó cũng là không gian chuyển tiếp từ giao thông công cộng sang nhà dân, ở Hà Nội vỉa hè còn là không gian cảnh quan với nhiều cây xanh mang đặc thù của Thủ đô. Bên cạnh đó, vỉa hè còn là nơi lắp đặt nhiều hệ thống hạ tầng kỹ thuật gồm điện, nước, cáp viễn thông… Do đó, khi xem xét tuyến cho thuê cần lấy người dân làm nền tảng cơ bản, liên kết giao thông và đặc biệt phải có kiến trúc cảnh quan”, Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm nhấn mạnh.