Cơ hội để phát triển đô thị theo định hướng giao thông

Đầu tư phát triển đường sắt đô thị giúp giao thông đô thị thay đổi rõ nét. Ảnh: VGP/Bích Phương

Chìa khóa để khai thác tiềm năng kinh tế tiềm ẩn

Mới đây, tại tọa đàm "Tầm nhìn mới về phát triển đô thị theo định hướng giao thông (TOD): Đột phá từ Luật Đất đai 2024 và Luật Thủ đô 2024", Trưởng ban Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) Nguyễn Cao Minh cho hay, triển khai phát triển đô thị theo định hướng giao thông-TOD không chỉ là một giải pháp quy hoạch hiện đại, mà là chiến lược chủ đạo để thúc đẩy sự phát triển đô thị năng động, bền vững.

TOD đã chứng tỏ được hiệu quả trên toàn cầu, là cầu nối vững chắc giữa hệ thống giao thông công cộng với các khu đô thị, mang lại giá trị vượt trội về kinh tế, văn hóa và môi trường sống. Đây là một mô hình quy hoạch đô thị tiên tiến, tận dụng tối đa hệ thống giao thông công cộng hiện tại và tương lai cùng lượng người sử dụng lớn.

Theo ông Minh, Hà Nội với vai trò là Thủ đô và trung tâm kinh tế-văn hóa của cả nước, đang đứng trước một cơ hội lịch sử để triển khai TOD trong chiến lược phát triển đô thị dài hạn. Chính sách này không chỉ giúp tối ưu hóa việc sử dụng đất, mà còn giảm tắc nghẽn giao thông, giảm phát thải và cải thiện chất lượng không gian công cộng.

"Chính sách TOD còn là chìa khóa để khai thác tiềm năng kinh tế tiềm ẩn, gia tăng giá trị đất đai và tạo điều kiện phát triển các trung tâm kinh tế mới. TOD không chỉ giúp Thành phố tận dụng hiệu quả các khoản đầu tư lớn vào hạ tầng giao thông công cộng như đường sắt đô thị và hệ thống vận chuyển nhanh khu vực, mà còn cải thiện nguồn cung nhà ở hiện có, đồng thời phát triển thêm nhà ở mới cùng các trung tâm kinh tế quanh các nút giao thông chiến lược. Qua đó, mở ra cơ hội khai thác giá trị đất đai một cách tối ưu", ông Minh nhấn mạnh.

Đột phá từ Luật Đất đai 2024 và Luật Thủ đô 2024

Cũng theo ông Nguyễn Cao Minh, Luật Đất đai 2024 và Luật Thủ đô 2024, với những cải cách mang tính đột phá, sẽ tạo ra hành lang pháp lý thuận lợi, giúp Hà Nội dẫn đầu trong phát triển các dự án đô thị theo định hướng giao thông. Những thay đổi này sẽ giúp kết nối tốt hơn giữa các khu vực, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên đất, xây dựng một đô thị xanh, thông minh và bền vững, hướng tới mục tiêu Hà Nội trở thành một đô thị thịnh vượng, hội nhập và có bản sắc riêng.

Luật Thủ đô 2024 dành riêng Điều 31 quy định về cơ chế và công cụ phát triển dự án TOD tại Hà Nội, bao gồm các nội dung: Định nghĩa về khu vực TOD; Quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị và khu vực TOD; Đầu tư phát triển đường sắt đô thị áp dụng mô hình TOD; Một số cơ chế thu phí LVC (giá trị thặng dư từ đất) trong khu vực TOD; Quản lý, vận hành và khai thác đường sắt đô thị và khu vực TOD.

Chia sẻ về những giá trị, cơ chế đặc thù mà Luật Thủ đô 2024 mang lại, Luật sư Lê Nết (Công ty Luật LNT & Partners) cho biết, trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Thủ đô và các quy phạm pháp luật khác về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của Luật Thủ đô. Điều này có ý nghĩa là các cơ quan liên quan không còn phải lo lắng về việc chồng chéo, mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật và chỉ tập trung vào nghiên cứu thực hiện Luật Thủ đô. Luật có quy hoạch bài bản, có tầm nhìn xa, có tính khả thi. Đặc biệt, HĐND Thành phố được quyết định thay vì Bộ, ngành, Chính phủ hay thậm chí Quốc hội. Cùng với đó, việc điều chỉnh quy hoạch, dự án cũng được tiến hành ngay ở cấp UBND Thành phố.

Các chuyên gia cho rằng, Luật Đất đai 2024 với những ưu đãi đầu tư cụ thể như: miễn, giảm tiền sử dụng đất phục vụ hậu cần, hạ tầng cho các dự án đường sắt đô thị; cơ chế đền bù, giải phóng mặt bằng, thu hồi đồng bộ các dự án có phạm vi đất xung quanh, dọc tuyến đường sắt đô thị, nhà ga để nhà nước quản lý, đấu thầu, đấu giá, phát triển hạ tầng…sẽ tạo nên động lực mới, mạnh mẽ hơn hẳn.

Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội Lê Trung Hiếu nhận định, cùng với Luật Thủ đô (sửa đổi), Luật Đất đai 2024 sẽ cởi trói về chính sách, tạo ra những cơ chế đặc thù, mang đến giá trị đặc thù để Thủ đô hoàn thành kế hoạch đầy tham vọng có 600km đường sắt đô thị trong tương lai.

Điều 31 Luật Thủ đô 2024 định nghĩa phát triển đô thị theo định hướng TOD là giải pháp quy hoạch, cải tạo, chỉnh trang và phát triển đô thị, lấy điểm kết nối giao thông đường sắt đô thị.... làm điểm tập trung dân cư, kinh doanh dịch vụ thương mại, văn phòng trong khoảng cách đi bộ đến phương tiện giao thông công cộng. Cùng với đó, Luật Thủ đô cho phép UBND TP. Hà Nội quyết định các cơ chế, công cụ về quy hoạch, đầu tư...

Có thể thấy rằng, Luật Đất đai 2024 và Luật Thủ đô (sửa đổi), với những cải cách mang tính đột phá, sẽ tạo ra hành lang pháp lý thuận lợi, giúp Hà Nội dẫn đầu trong phát triển các dự án đô thị theo định hướng giao thông.