Sau khi cải tạo, hồ Long Thủy có cảnh quan khang trang, sạch đẹp, trở thành điểm nhấn của đô thị Phước Long. Trước năm 2020, ven hồ Long Thủy được quy hoạch đất ở đô thị và đất trồng cây lâu năm. Giai đoạn 2021-2030, khu vực này quy hoạch đất khu vui chơi, giải trí công cộng, trồng cây xanh. Điều đáng nói là nhiều hộ dân có đất dọc tuyến đường Thanh Niên ven bờ hồ chưa biết về sự thay đổi quy hoạch, cho đến khi làm thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng đất.
Nhu cầu xây nhà ở tăng nhưng vướng quy hoạch
Nhận thấy tiềm năng phát triển xung quanh hồ Long Thủy, tháng 6-2022, chị Lê Thị Bích Thuận ở khu phố 3, phường Thác Mơ đã mua một mảnh đất ở đường Thanh Niên, trên đất có 50m2 thổ cư. Đầu năm 2023, chị Thuận nộp hồ sơ xin chuyển 50m2 thổ cư để xây dựng nhà ở. Khi đó chị mới biết bờ hồ Long Thủy quy hoạch đất khu vui chơi, giải trí và không được chuyển mục đích sử dụng đất ở. Chị Thuận chia sẻ: “Vị trí mảnh đất tôi mua gần bờ hồ rất đẹp, thích hợp xây dựng nhà ở, kinh doanh hoặc cho thuê. Khi tôi mua đất, cơ quan nhà nước cho tách sổ, trên đất đã có thổ cư nên rất yên tâm. Không hiểu sao tôi xin chuyển mục đích sử dụng đất ở thì không được”.
Năm 2021, chính quyền địa phương triển khai dự án xây dựng, cải tạo hồ Long Thủy, trong đó vận động các hộ dân hiến đất mở rộng đường Thanh Niên. Người dân rất phấn khởi, vì sau khi tuyến đường hoàn thành thì đất của họ sẽ có 2 mặt tiền. Mặt tiền chính dọc theo đường Trần Quang Khải, Lê Văn Duyệt, Đinh Tiên Hoàng, người dân đã xây dựng nhà ở ổn định, còn mặt hậu là đường Thanh Niên.
Sau khi hiến một phần đất để mở rộng đường Thanh Niên, ông Trần Khắc Hiếu ở đường Lê Văn Duyệt, khu phố 2, phường Long Thủy dự tính làm thủ tục xin chuyển thêm đất thổ cư và tách thửa để chia cho các thành viên trong gia đình. Khi liên hệ Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Phước Long để thực hiện thủ tục, ông Hiếu mới biết khu vực này quy hoạch đất vui chơi giải trí, trồng cây lâu năm. Không những ông mà nhiều hộ dân sống xung quanh bờ hồ Long Thủy cũng không biết việc thay đổi quy hoạch đã được thực hiện từ năm 2021. Ông Hiếu cho biết: “Năm 2022, một số hộ dân có đất trên đường Thanh Niên làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất mới phát hiện một phần diện tích đất trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được quy hoạch là đất khu vui chơi, giải trí công cộng. Hàng xóm cạnh nhà tôi có nhu cầu sử dụng đất, tính chuyển thổ cư để xây dựng nhà ở. Họ vừa triển khai làm thì UBND phường Long Thủy xuống lập biên bản, yêu cầu trả lại hiện trạng ban đầu. Tôi đề nghị chính quyền thị xã giải thích cho người dân biết quy hoạch sử dụng đất ven hồ như thế nào để gia đình tôi tính toán sử dụng mảnh đất của mình”.
Sớm gỡ khó để “bắt nhịp” nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội
Thực tế, bản đồ quy hoạch sử dụng đất thị xã Phước Long đến năm 2030 đã được ban hành kèm theo Quyết định số 3272/QĐ-UBND ngày 30-12-2021 của UBND tỉnh Bình Phước. Trong đó, thị xã đã thay đổi quy hoạch sử dụng đất ven hồ Long Thủy từ đất ở đô thị, cây lâu năm sang đất khu vui chơi, giải trí công cộng, cây lâu năm. Các hộ dân có đất dọc tuyến đường Thanh Niên cho rằng, việc thị xã thay đổi quy hoạch sử dụng đất ven hồ Long Thủy mà không lấy ý kiến nhân dân là trái với quy định thực hiện dân chủ ở cơ sở. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn cần gắn với quy hoạch xây dựng, đáp ứng các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Bà Nguyễn Thị Vân Oanh ở khu phố 2, phường Long Thủy cho hay: “Bản đồ quy hoạch sử dụng đất ven hồ được phê duyệt từ năm 2021, nhưng các hộ dân ở đây không ai được mời họp lấy ý kiến về quy hoạch, cũng không biết rõ quy hoạch như thế nào”.
Nhiều hộ dân sống xung quanh hồ Long Thủy có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất để xây dựng nhà ở nhưng đang gặp khó khăn
Theo bà Nguyễn Thị Bảo Thoa, Chủ tịch UBND phường Long Thủy, dự thảo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của thị xã đã được lấy ý kiến đóng góp của nhân dân và niêm yết công khai tại bộ phận một cửa của UBND phường. Cụ thể, tháng 5-2021, UBND thị xã Phước Long ban hành thông báo lấy ý kiến nhân dân về quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030. Nhu cầu xây dựng nhà ở của người dân phát sinh sau khi hồ Long Thủy được cải tạo và phường sẽ ghi nhận ý kiến của người dân để kiến nghị thị xã điều chỉnh quy hoạch trong thời gian tới.
Một số hộ dân cho biết, quy hoạch sử dụng đất trên tuyến đường Thanh Niên không đồng nhất, có chỗ quy hoạch đất ở đô thị, nhưng có chỗ quy hoạch đất khu vui chơi, giải trí công cộng. Vì vậy, giữa các hộ dân có sự so sánh, muốn được xây dựng nhà ở như những hộ khác. Theo quy định, vị trí đất thổ cư được xác định theo sơ đồ thửa đất, trích lục bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng thửa đất và hiện trạng sử dụng các loại đất. Do đó, trên cùng một thửa đất, các hộ dân chỉ được sử dụng đất thổ cư theo đường Trần Quang Khải, Lê Văn Duyệt, Đinh Tiên Hoàng mà không thể xây nhà theo đường Thanh Niên. Khu vực đường Thanh Niên có độ dốc cao nên nguy cơ sạt lở rất lớn. Do vậy, nhiều hộ dân có nhu cầu xây dựng bờ kè chống sạt lở công trình nhà cửa.
Cuối năm 2023, thị xã Phước Long đã đặt biển cảnh báo tại những khu vực có nguy cơ sạt lở dọc tuyến đường Thanh Niên, đồng thời yêu cầu các hộ dân ở vùng có nguy cơ di dời, sơ tán ra khỏi vùng nguy hiểm. Bên cạnh đó, phường Long Thủy tăng cường công tác tuyên truyền người dân không xây dựng trái phép trong vùng quy hoạch sử dụng đất ven bờ hồ Long Thủy.
Việc lập quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030, thị xã Phước Long phải dựa trên quy hoạch chung và các quy hoạch chi tiết khác. Theo Đề án phát triển đô thị Phước Long giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, thị xã phấn đấu trở thành đô thị loại III, hướng đến tiêu chí đô thị loại II. Muốn thực hiện được mục tiêu này, các phường phải có quy hoạch phân khu 1/2000 và cụ thể hóa bằng quy hoạch chi tiết 1/500.
“Năm 2018, tỉnh Bình Phước phê duyệt quy hoạch chung đô thị thị xã Phước Long. Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 thị xã cũng kế thừa từ quy hoạch năm 2018. Trên cơ sở đó, đất ở được bố trí ven tuyến đường Lê Văn Duyệt, Trần Quang Khải, còn đường Thanh Niên thì không quy hoạch đất ở. Hiện khu này có nguy cơ sạt lở cao, thị xã đã ban hành văn bản cảnh báo, hạn chế việc xây dựng trái phép trong vùng quy hoạch ven bờ hồ. Trước mắt, nhân dân cần tuân thủ theo quy hoạch sử dụng đất” - ông Nguyễn Việt Hoàng, Phó Chủ tịch UBND thị xã Phước Long cho biết.
Thời gian tới, khi có quy hoạch chung xây dựng đô thị và các quy hoạch chi tiết khác đến năm 2030, thị xã Phước Long sẽ căn cứ thực tiễn để điều chỉnh theo đúng trình tự, quy định pháp luật. Khu vực xung quanh hồ Long Thủy chắc chắn cũng sẽ được xem xét nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.