Phát triển “đô thị có nhận thức”, công nghệ đi liền với quy hoạch

Ngày 23-12, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam - châu Á 2025 (Vietnam - Asia Smart City Summit 2025), do Hiệp hội Phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) phối hợp UBND Thành phố Hà Nội tổ chức với sự bảo trợ của Bộ KH-CN.

Sự kiện quy tụ hơn 1.500 lượt đại biểu là lãnh đạo cấp cao từ các bộ, ngành Trung ương, 14 tỉnh, thành phố trên cả nước, cùng các đoàn đại biểu quốc tế đến từ 11 nền kinh tế như Mỹ, Hàn Quốc, Singapore...

 Phiên thảo luận về sử dụng công nghệ AI trong quản trị và điều hành thành phố thông minh tại sự kiện. Ảnh: SH

Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA nhấn mạnh về xu hướng tất yếu đang định hình tương lai các đô thị, từ "Connected Cities" (đô thị kết nối) sang "Cognitive Cities" (đô thị có nhận thức). Các thành phố tiên phong trong khu vực đã không còn dừng lại ở việc kết nối vạn vật (IoT) thụ động. Họ đang sử dụng AI như một "hệ điều hành" thực thụ, có khả năng tự học, tự thích ứng và tự ra quyết định.

Mô hình “đô thị có nhận thức” sử dụng dữ liệu và AI để chủ động đáp ứng nhu cầu cư dân, thay vì chỉ phản ứng, với mục tiêu 90% dữ liệu được sử dụng hiệu quả. Smart City Việt Nam cần hướng tới của sự trưởng thành thực chất, thông minh hơn, xanh hơn và nhân văn hơn.

Tại hội nghị, Tập đoàn Viettel, MobiFone, FPT, VNPT cũng đã công bố chiến lược xây dựng hạ tầng GPU và Cloud AI "Make in Vietnam" để xây dựng bộ não cho vận hành một đô thị nhận thức; kế hoạch xây dựng Smart City 3.0; các giải pháp AI giải quyết trực tiếp vấn đề về giao thông và môi trường; quản lý về tài nguyên môi trường, chống ngập lụt một cách chủ động…

Ông Hoàng Hữu Hạnh, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ KH-CN) khẳng định, đô thị thông minh thành công không bắt đầu từ công nghệ, mà bắt đầu từ thể chế, dữ liệu và con người. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã mở đường, bây giờ Nghị định 269/2025/NĐ-CP chính là khung pháp lý để phá bỏ tình trạng “cát cứ số”. Đã đến lúc các địa phương phải rà soát lại toàn bộ đề án Smart City, chuyển từ việc đầu tư theo phong trào sang tập trung giải quyết các bài toán bức xúc nhất của đô thị theo quy chuẩn dữ liệu quốc gia.

Đồng quan điểm này, TS Trần Ngọc Linh, Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) đưa ra cảnh báo về việc tách rời công nghệ khỏi quy hoạch gốc. Theo đó, đô thị thông minh không phải là một “đề án công nghệ” độc lập đi bên cạnh quy hoạch đô thị. Đó chính là phương thức phát triển đô thị hiện đại.