Quy hoạch kiến tạo nền tảng phát triển toàn diện

Sắp xếp lại không gian phát triển

Thái Nguyên từ lâu khẳng định vị thế là một cực tăng trưởng quan trọng của khu vực trung du và miền núi phía Bắc. Tỉnh có vị trí địa chính trị đặc biệt quan trọng về quốc phòng và an ninh, giữ vai trò là tuyến phòng thủ vững chắc ở phía Bắc Thủ đô Hà Nội. Đồng thời, đây cũng là trung tâm kinh tế, văn hóa và xã hội lớn của toàn vùng, nơi hội tụ các hoạt động giao thương, giáo dục, y tế và công nghiệp.

Thái Nguyên được xác định là trung tâm đào tạo lớn của quốc gia, nơi đặt Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên cùng hệ thống đại học đa ngành, đồng thời là trung tâm công nghiệp cơ khí và luyện kim quan trọng của cả nước.

Từng là “Thủ đô kháng chiến”, Thái Nguyên hiện nay là một trong những trung tâm du lịch quan trọng của vùng với nhiều sản phẩm đặc trưng. Nổi bật là du lịch về nguồn gắn với các căn cứ cách mạng như ATK Định Hóa, di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, ATK Chợ Đồn; cùng các điểm đến sinh thái như Khu du lịch Hồ Ba Bể.

Bên cạnh đó, tỉnh còn phát triển du lịch tìm hiểu bản sắc văn hóa các dân tộc, khám phá hệ sinh thái núi cao, hang động và các loại hình nghỉ dưỡng cuối tuần. Bên cạnh đó, tỉnh nằm trong vùng tập trung bảo vệ và khôi phục rừng, nhất là rừng đầu nguồn, phát triển lâm nghiệp bền vững, trồng cây công nghiệp, cây ăn quả, cây đặc sản, cây dược liệu và chăn nuôi gia súc gắn với công nghiệp chế biến nông, lâm sản.

Sau khi thực hiện sáp nhập địa giới hành chính, quy mô và tầm vóc của tỉnh đã có sự thay đổi căn bản, đặt ra yêu cầu đổi mới tư duy quản trị và tăng cường vai trò động lực phát triển của tỉnh đối với vùng. Đến nay, tỉnh Thái Nguyên có 92 đơn vị hành chính cấp xã, với diện tích tự nhiên 8.375,21km2.

Với quan điểm nhất quán quy hoạch phải đi trước một bước, lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt việc điều chỉnh Quy hoạch tỉnh. Trọng tâm của lần điều chỉnh này là tập trung vào một số nội dung có tính khả thi cao để triển khai ngay trong giai đoạn 2026-2030, hướng tới mục tiêu sắp xếp lại không gian phát triển, khai thác hiệu quả các nguồn lực của tỉnh sau sáp nhập và sắp xếp đơn vị hành chính.

Việc điều chỉnh Quy hoạch tỉnh nhằm đáp ứng các yêu cầu về kỹ thuật, đồng thời mang ý nghĩa kinh tế và chính trị quan trọng. Theo ông Lê Kim Phúc, Giám đốc Sở Tài chính, phương án điều chỉnh Quy hoạch được xây dựng để phục vụ mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp sau hợp nhất, tạo dư địa phát triển mới và hướng tới mục tiêu tăng trưởng GRDP ở mức hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Tối ưu hóa nguồn lực, phát huy thế mạnh

Một trong những trọng tâm của việc điều chỉnh Quy hoạch tỉnh là sắp xếp và tổ chức lại không gian phát triển các hoạt động kinh tế - xã hội, gắn với kết nối hệ thống hạ tầng trong và ngoài tỉnh trên cơ sở không gian phát triển mới. Sau sáp nhập, Thái Nguyên tiếp tục mở rộng và tăng cường vai trò động lực phát triển của vùng, tập trung phát huy hiệu quả các tiềm năng và thế mạnh sẵn có trên tất cả các lĩnh vực.

Dự án Khu đô thị mới, phố đi bộ trung tâm Thái Nguyên đang được đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

Theo nội dung điều chỉnh, Quy hoạch xác định rõ quan điểm và mục tiêu phát triển nhằm thực hiện mức tăng trưởng 10,5% trong giai đoạn 2026-2030. Trên cơ sở đó, tỉnh tiến hành sắp xếp và tổ chức không gian phát triển các hoạt động kinh tế - xã hội, kết nối đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng trong và ngoài tỉnh, đồng thời phân định rõ khu vực khuyến khích phát triển và khu vực hạn chế phát triển theo không gian mới sau sáp nhập tỉnh Thái Nguyên và tỉnh Bắc Kạn trước đây.

Quy hoạch cũng xác định các khu vực quốc phòng và an ninh, điều chỉnh phương án phát triển hệ thống đô thị và nông thôn, cùng các phương án phát triển khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu du lịch, khu văn hóa và thể dục thể thao, khu nghiên cứu và đào tạo, vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Bên cạnh đó là định hướng sử dụng đất, phương án bảo vệ môi trường, khai thác và sử dụng tài nguyên, bảo tồn đa dạng sinh học, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Quan điểm điều chỉnh Quy hoạch của tỉnh tập trung vào các nội dung có tính khả thi cao, có thể triển khai ngay trong 5 năm tới, với ưu tiên hàng đầu là sắp xếp không gian phát triển và tối ưu hóa nguồn lực sau sáp nhập đơn vị hành chính.

Đối với hệ thống đô thị và nông thôn, Quy hoạch giữ nguyên định hướng phát triển của 2 tỉnh trước khi sáp nhập, đồng thời sẽ rà soát và đánh giá lại sau khi Quốc hội phê chuẩn nghị quyết về phân loại đô thị theo tiêu chí mới.

Trong lĩnh vực công nghiệp, Quy hoạch định hướng phát triển một khu công nghệ số tập trung và 26 khu công nghiệp với tổng diện tích khoảng 9.726ha, gồm 17 khu công nghiệp giữ nguyên và 9 khu công nghiệp bổ sung.

Đối với cụm công nghiệp, tỉnh xác định phát triển 70 cụm với tổng diện tích 3.831ha, bình quân đạt 54,7ha mỗi cụm. Những con số này thể hiện rõ quyết tâm của Thái Nguyên trong việc chuẩn bị quỹ đất sạch, sẵn sàng đón các nhà đầu tư quy mô lớn.

Để bảo đảm các khu công nghiệp phát triển hiệu quả, Quy hoạch đặc biệt chú trọng giải quyết bài toán kết nối giao thông. Tỉnh bổ sung quy hoạch một số tuyến cao tốc nhằm tăng cường liên kết vùng, đồng thời điều chỉnh và bổ sung các tuyến giao thông trọng điểm, đáp ứng yêu cầu phát triển không gian đô thị và công nghiệp trong giai đoạn tới.

Việc sắp xếp và tổ chức không gian phát triển các hoạt động kinh tế - xã hội được thực hiện một cách bài bản trong tổng thể Quy hoạch. Hạ tầng xã hội được định hướng phát triển đồng bộ, trong đó xác định lại mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo, y tế, hệ thống thiết chế văn hóa và thể thao, các trung tâm thương mại và dịch vụ theo hướng phù hợp với phân bố dân cư mới sau sáp nhập, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn tiếp theo.

Riêng đối với hệ thống đô thị và nông thôn, Quy hoạch bảo đảm tính ổn định trong ngắn hạn khi giữ nguyên định hướng trước sáp nhập, đồng thời mở ra dư địa điều chỉnh và nâng cấp trong dài hạn trên cơ sở các tiêu chí phân loại đô thị mới được phê chuẩn.

Tầm nhìn chiến lược dài hạn

Quy hoạch tỉnh Thái Nguyên vừa giải quyết các yêu cầu trước mắt, vừa định hướng các mục tiêu phát triển dài hạn. Mục tiêu xuyên suốt của Quy hoạch là xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ và hiện đại, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, từng bước nâng cao toàn diện đời sống của Nhân dân.

Trên cơ sở đó, Thái Nguyên phấn đấu trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại, đạt mức thu nhập trung bình cao trước năm 2030 và tiến tới là tỉnh phát triển có thu nhập cao trước năm 2045.

Tầm nhìn đến năm 2050 được xác định trong Quy hoạch vừa là mục tiêu chiến lược lâu dài, vừa thể hiện khát vọng phát triển của cả hệ thống chính trị. Theo đó, Thái Nguyên hướng tới xây dựng trở thành thành phố trực thuộc Trung ương theo định hướng xanh, thông minh và giàu bản sắc văn hóa.

Trong tiến trình này, tỉnh phấn đấu trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao, trung tâm nghiên cứu, đào tạo và y tế chất lượng cao của cả nước, từng bước được định vị là nơi đáng sống, đáng đến, an toàn và thịnh vượng, có khả năng lan tỏa động lực phát triển và đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung của vùng và quốc gia.

Với sự chủ động, thống nhất về nhận thức, cùng quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong tỉnh, các mục tiêu điều chỉnh Quy hoạch tỉnh Thái Nguyên sẽ từng bước được hiện thực hóa.

Quy hoạch tỉnh chính là nền tảng quan trọng, tạo động lực mở ra không gian phát triển mới, đưa Thái Nguyên vươn lên mạnh mẽ và phát triển toàn diện, bền vững trong giai đoạn tới.