TP.HCM dự kiến xây dựng 11 đô thị nén dọc tuyến metro, Vành đai 3

Mục tiêu của kế hoạch nhằm tổ chức thực hiện và khai thác các quỹ đất có điều kiện chỉnh trang, phát triển xung quanh các nhà ga của tuyến Metro số 1, Metro số 2 và các nút giao thông dọc tuyến Vành đai 3. Theo Nghị quyết 98/2023, đây sẽ là cơ sở để triển khai thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng TOD.

TOD là mô hình phát triển đô thị lấy định hướng giao thông công cộng làm trung tâm, với các khu vực có hệ số sử dụng đất và mật độ dân số cao để thu hút nhu cầu đi lại và kết nối với các đầu mối giao thông lớn. Nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore đã triển khai thành công mô hình này, tuy nhiên, tại Việt Nam, mô hình TOD chưa được áp dụng.

Theo Nghị quyết 98, TP.HCM được phép thí điểm mô hình TOD và sử dụng ngân sách đầu tư công để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại các khu vực gần nhà ga metro và nút giao Vành đai 3. Điều này giúp thành phố linh hoạt trong việc điều chỉnh mật độ xây dựng và chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật.

TP.HCM kỳ vọng mô hình TOD sẽ tối ưu hóa giá trị đất đai xung quanh các nhà ga và tuyến vành đai, đồng thời tạo thêm nguồn vốn để tái đầu tư hạ tầng giao thông.

Cụ thể, TP.HCM dự kiến phát triển TOD tại 9 vị trí dọc ba dự án giao thông lớn TP.HCM đang triển khai từ đây đến năm sau, bao gồm Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), Metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) và Vành đai 3.

Trong đó, vị trí TOD có diện tích lớn nhất, khoảng 389 ha, nằm ở xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, kết nối giao thông với Vành đai 3. Vọ trí có diện tích nhỏ nhất là Trung tâm triển lãm và Thể dục thể thao quận Tân Bình, khoảng 5,1 ha. Khu vực này được tính toán phát triển TOD để kết nối giao thông với tuyến Metro số 2 và số 5 (ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn).

Để thực hiện kế hoạch trên, UBND TP.HCM đã giao các đơn vị liên quan xác định cụ thể ranh giới, tình trạng pháp lý về quy hoạch, đất đai và chức năng phát triển đô thị ở từng khu vực. Đồng thời, Thành phố sẽ xem xét lập điều chỉnh quy hoạch, chọn nhà đầu tư và dự kiến sẽ ra quyết định phê duyệt dự án vào năm 2025.

Đến giai đoạn 2026-2028, TP.HCM dự kiến phát triển thêm các khu vực TOD ở hai vị trí khác, bao gồm xã Tân Hiệp (huyện Hóc Môn) và khu vực quanh ga Tân Kiên (huyện Bình Chánh). Những vị trí này sẽ kết nối giao thông với Vành đai 3 và đường sắt TP.HCM - Cần Thơ.

UBND TP.HCM cũng chia các khu vực phát triển TOD chia thành hai nhóm, dựa trên đánh giá hiện trạng sử dụng đất, điều kiện và động lực phát triển.

Nhóm thứ nhất là các khu vực đầu tư mới, bao gồm các khu đất trống, khu vực có ít dân cư, nhà máy hoặc xí nghiệp dự kiến sẽ di dời, nhằm thuận lợi cho việc giải phóng mặt bằng.

Nhóm thứ hai là các khu vực hiện hữu sẽ được cải tạo và chỉnh trang ở những nơi đô thị đã xuống cấp. Việc lựa chọn các vị trí làm TOD dựa trên nguyên tắc dễ triển khai, có thể sớm thực hiện và mang lại hiệu quả cao.