Xây dựng đề án tổng thể phát triển đường sắt đô thị

Toàn cảnh phiên họp. Nguồn: VGP.

Cần gói giải pháp tổng thể, đột phá

Theo quy hoạch được duyệt, Hà Nội sẽ xây dựng 10 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 417,8 km, TP HCM sẽ xây dựng 11 tuyến đường sắt đô thị với chiều dài 229,1 km.

Đến nay, Hà Nội mới hoàn thành xây dựng đưa vào khai thác vận hành một tuyến (Cát Linh - Hà Đông dài 13km) và đang thi công xây dựng 2 tuyến (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo và Nhổn - Ga Hà Nội dài 24km);

Dự án Nhổn - Ga Hà Nội đang trong giai đoạn nghiệm thu, hoàn thiện thủ tục để vận hành thương mại đoạn trên cao. Còn dự án Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo đang điều chỉnh chủ trương đầu tư.

Trong khi đó, TP HCM đang thi công xây dựng 2 tuyến (Bến Thành - Suối Tiên và Bến Thành - Tham Lương dài 20,74km). Các tuyến còn lại đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Hiện 2 thành phố đang triển khai xây dựng Đề án tổng thể để hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, theo quy hoạch, TP Hà Nội và TP HCM cần xây thêm 18 tuyến đường sắt đô thị. Đây là khối lượng công việc rất lớn, cần có gói giải pháp tổng thể, đột phá, đồng bộ về công nghệ xây dựng, quản lý, vận hành cho hệ thống đường sắt đô thị cho 2 thành phố, đặt nền móng cho ngành công nghiệp đường sắt đô thị.

Với TP HCM, báo cáo tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND thành phố Bùi Xuân Cường cho biết, việc triển khai dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành - Suối Tiên đã đạt 98% khối lượng, đang tiến hành công tác thử nghiệm liên động toàn tuyến.

Còn dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành - Tham Lương đã bàn giao mặt bằng 92,14%, dự kiến giải quyết dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng cuối quý 2/2024, đồng thời di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hoàn thành trong quý 2/2025.

Lãnh đạo TP HCM kiến nghị Bộ GTVT, Bộ Công an, Bộ Xây dựng hỗ trợ nhà thầu đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các thủ tục đánh giá, chứng nhận an toàn hệ thống, an toàn phòng cháy, chữa cháy, nghiệm thu công trình, hoàn thiện hồ sơ cấp giấy phép môi trường.

Các ý kiến tại phiên họp đã thảo luận về tiến độ xây dựng đề án tổng thể phát triển đường sắt đô thị tại TP Hà Nội và TP HCM trình Bộ Chính trị cũng như các công tác chuẩn bị khác như thuê tư vấn nghiên cứu tiền khả thi, khả thi, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư…

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng cho rằng đề án phải làm rõ quan điểm về huy động nguồn lực thực hiện, mô hình vận hành, vị trí, không gian thi công; đồng thời giải quyết tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án đường sắt đô thị vừa qua như kéo dài, đội vốn, công nghệ, thiết bị thiếu đồng bộ...

Ngoài ra, Bộ trưởng đề nghị TP HCM tập trung giải quyết những tồn tại liên quan đến nhà thầu nhằm hoàn thành nốt khối lượng công việc còn lại của dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành - Suối Tiên.

Các tuyến đường sắt xây dựng đồng bộ, có tầm nhìn, phù hợp quy hoạch

Sau khi nghe báo cáo và các ý kiến tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định quan điểm, xây dựng đường sắt đô thị, các dự án phải cân nhắc lựa chọn công nghệ tiên tiến mà các nước đã thực hiện. Trong quá trình triển khai, cần có đơn vị tư vấn cho cả 2 thành phố bảo đảm phân bổ dự án phù hợp, các tuyến đường sắt xây dựng đồng bộ, có tầm nhìn, phù hợp quy hoạch phát triển đô thị.

“Đề án tổng thể cần đánh giá tác động đầy đủ, kỹ lưỡng, tính khả thi, khả năng huy động nguồn lực đầu tư từ Trung ương, địa phương và xã hội hoá với các hình thức BT (Xây dựng - chuyển giao), PPP (Hợp tác công - tư)… Đồng thời, phát huy được nguồn lực từ đất đai thông qua phát triển đô thị theo các ga, tuyến đường sắt đô thị”Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ GTVT và hai thành phố phối hợp chặt chẽ, trong quá trình xây dựng đề án tổng thể phát triển đường sắt đô thị; lựa chọn công nghệ đường sắt đô thị tiên tiến, bảo đảm tiếp nhận, làm chủ từ khâu thiết kế, sản xuất, chế tạo đến vận hành, quản lý, gắn với đầu tư, hình thành ngành công nghiệp đường sắt đô thị.

Việc phát triển các tuyến đường sắt đô thị phù hợp với chiến lược, quy hoạch đô thị, bảo đảm hài hoà với các phương thức giao thông trong kết nối hạ tầng.

Trong đó, Bộ GTVT được giao khẩn trương xây dựng cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý trong công tác quản lý, vận hành hệ thống đường sắt đô thị; ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn công nghệ, máy móc trang thiết bị, đường sắt trên cao và chạy ngầm, các ga hành khách; bộ máy tổ chức, đào tạo nguồn nhân lực cho đường sắt đô thị.